Ar-Ge verilerine ilişkin güncel idari kayıt veri sayısı ayrıca çeşitliliği son yıllarda artmıştır. Bu nedenle uluslararası referans kaynağı olan Frascati Kılavuzu’nun önerilerine uygun olarak hesaplama yöntemi tekrardan gözden geçirilmiş ayrıca güncel veriler doğrultusunda yöntem değişikliğine gidilmiştir.
Ar-Ge verilerine ilişkin güncel idari kayıt veri sayısı ayrıca çeşitliliği son yıllarda artmıştır. Bu nedenle uluslararası referans kaynağı olan Frascati Kılavuzu’nun önerilerine uygun olarak hesaplama yöntemi tekrardan gözden geçirilmiş ayrıca güncel veriler doğrultusunda yöntem değişikliğine gidilmiştir. Yeni hesaplama yöntemine uygun olarak 2015-2021 yılı arasındaki veriler güncellenmiştir. Konu ile ilgili detaylı metodolojik açıklama bülten ekinde yer almaktadır.
Araştırma-Geliştirme (Ar-Ge) harcaması 2021 tarihinde 101 milyar 738 milyon TL’ye yükseldi
Gayrisafi yurt içi Ar-Ge harcaması 2021 tarihinde bir önceki yıla göre 32 milyar 670 milyon TL artarak 101 milyar 738 milyon TL’ye yükseldi.
Ar-Ge harcamasının gayrisafi yurt içi hâsıla (GSYH) içindeki payı %1,40 oldu
Gayrisafi yurt içi Ar-Ge harcamasının GSYH içindeki oranı 2020 tarihinde %1,37 iken, 2021 tarihinde 7 trilyon 248 milyar 789 milyon TL’lik GSYH içindeki oranı %1,40’a yükseldi.
En fazla Ar-Ge harcaması mali ayrıca mali olmayan şirketler tarafınca yapıldı
Ar-Ge harcamalarında mali ayrıca mali olmayan şirketler %61,3 ile en büyük paya sahip olurken, bunu %34,2 ile yükseköğretim takip etti. Kâr amacı olmayan kuruluşlar tarafınca yapılan Ar-Ge harcamalarının da dâhil olduğu genel devlet Ar-Ge harcamalarının toplam Ar-Ge harcamaları içindeki payı ise %4,5 oldu. Ar-Ge harcamaları içerisinde personel harcamaları %48,9 ile en büyük harcama kalemini oluşturdu.
Mali ayrıca mali olmayan şirketler Ar-Ge finansmanında %54,6 ile ilk sırada yer aldı
Ar-Ge harcamalarının 2021 tarihinde %54,6’sı mali ayrıca mali olmayan şirketler tarafınca finanse edilirken genel devlet Ar-Ge harcamalarının %27,5’ini, yükseköğretim %16,4’ünü, yurt dışı kaynaklar %1,5’ini ayrıca diğer yurt içi kaynaklar yaklaşık olarak %0,03’ünü finanse etti.
Tam vakit eşdeğeri cinsinden 221 bin 811 Ar-Ge personeli çalıştı
Tam vakit eşdeğeri (TZE) cinsinden 2021 tarihinde toplam 221 bin 811 kişi Ar-Ge personeli olarak çalıştı. Sektörler itibarı ile dağılımına bakıldığında ise TZE cinsinden toplam Ar-Ge personelinin 2021 tarihinde %67,4’ü mali ayrıca mali olmayan şirketlerde, %28,2’si yükseköğretimde ayrıca %4,4’ü kâr amacı olmayan kuruluşların da dâhil edildiği genel devlet sektöründe yer aldı.
TZE cinsinden kadın Ar-Ge personelinin oranı %32,1 oldu
TZE cinsinden kadın Ar-Ge personel sayısı, 2021 tarihinde 71 bin 301 kişi ile toplam Ar-Ge personel sayısının %32,1’ini oluşturdu. Sektörler itibarı ile TZE cinsinden kadın Ar-Ge personel oranı yükseköğretimde %45,7, kâr amacı olmayan kuruluşların da dâhil edildiği genel devlette %30,4, mali ayrıca mali olmayan şirketlerde ise %26,6 oldu.
Ar-Ge personelinin %31,2’si doktora veya eşdeğeri eğitim seviyesine sahip
Ar-Ge personeli öğrenim durumuna göre incelendiğinde, Ar-Ge personelinin %34,9’unun lisans eğitim düzeyine sahibi olduğu görüldü. Bunu sırasıyla %31,2 ile doktora veya eşdeğeri, %24,3 ile yüksek lisans, %4,8 ile meslek yüksekokulu ayrıca %4,8 ile lise ayrıca altı kategorileri takip etti. TZE cinsinden Ar-Ge personelinin eğitim durumuna göre dağılımı ise sırasıyla; %48,0 ile lisans, %20,7 ile yüksek lisans, %18,3 ile doktora veya eşdeğeri, %6,7 ile meslek yüksekokulu ayrıca %6,3 ile lise ayrıca altı eğitim düzeyi şeklinde oldu.
En fazla Ar-Ge harcaması TR10 (İstanbul) bölgesinde gerçekleşti
İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflaması (İBBS) 2. Düzeye göre 2021 tarihinde Ar-Ge harcamalarının en yüksek olduğu bölge toplam Ar-Ge harcamasının %29,7’sini gerçekleştiren TR10 (İstanbul) iken, bunu %28,2 ile TR51 (Ankara) ayrıca %9,2 ile TR42 (Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova) bölgesi takip etti.
Toplam Ar-Ge personel sayısının %29,5’i TR10 (İstanbul), %19,3’ü TR51 (Ankara) ayrıca %8,0’ı TR42 (Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova) bölgesinde istihdam edildi.
Mali ayrıca mali olmayan şirketlerde Ar-Ge harcamasının %53,5’i Ar-Ge merkezlerinde yapıldı
Mali ayrıca mali olmayan şirketler tarafınca 2021 tarihinde gerçekleştirilen 62 milyar 400 milyon TL Ar-Ge harcamasının %53,5’i Ar-Ge merkezlerinde gerçekleştirildi. Ar-Ge merkezlerinde yapılan Ar-Ge harcamasının %85,1’i, 250 ayrıca üzeri çalışan sayısına sahip olan girişimler tarafınca yapıldı.
En fazla Ar-Ge harcaması yüksek teknoloji faaliyetlerindeki girişimler tarafınca yapıldı
İmalat sanayinde Ar-Ge faaliyeti yürüten girişimler teknoloji düzeylerine göre sınıflandırıldığında, 2021 tarihinde imalat sanayinde gerçekleştirilen 35 milyar 613 milyon TL Ar-Ge harcamasının %46,3’ünün yüksek teknoloji faaliyetinde yer alan girişimler tarafınca gerçekleştirildiği görüldü. Bu oran 2015 tarihinde %35,1’di. İmalat sanayindeki toplam Ar-Ge harcamasının %39,6’sı orta yüksek teknoloji faaliyetindeki girişimler, %9,6’sı orta düşük teknoloji faaliyetindeki girişimler ayrıca %4,5’i düşük teknoloji faaliyetindeki girişimler tarafınca yapıldı.
İmalat sanayinde Ar-Ge faaliyeti yürüten girişimlerdeki araştırmacı sayıları incelendiğinde 2021 tarihinde en fazla araştırmacının 24 bin 630 kişi ile orta yüksek teknoloji faaliyeti yürüten girişimler tarafınca istihdam edildiği görüldü. Bunu 16 bin 720 araştırmacı istihdamı ile yüksek teknoloji faaliyeti yürüten girişimler takip etti. TZE cinsinden araştırmacı sayıları dikkate alındığında da en fazla değerin 22 bin 299 ile orta yüksek teknoloji faaliyeti yürüten girişimlerde olduğu saptandı.