Otizme dikkat çekmek ayrıca farkındalık yaratmak amacıyla, Birleşmiş Milletler tarafınca 2008 tarihinden itibaren 2 Nisan, “Dünya Otizm Farkındalık Günü” kapsamında çeşitli etkinlikler ayrıca farkındalık çalışmaları düzenleniyor.
Otizme dikkat çekmek ayrıca farkındalık yaratmak amacıyla, Birleşmiş Milletler tarafınca 2008 tarihinden itibaren 2 Nisan, “Dünya Otizm Farkındalık Günü” kapsamında çeşitli etkinlikler ayrıca farkındalık çalışmaları düzenleniyor.
Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk ayrıca Ergen Psikiyatrisi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi ayrıca Gelişimsel Yetersizlikler ayrıca Otizm İzlem Birimi Sorumlusu Doç. Dr. Sezen Köse, Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) hakkında bilgilendirmeler verdi.
Otizm spektrum bozukluğunun tanımı belirtileri ayrıca sıklığı ile ilgili açıklamalarda bulunan Doç. Dr. Köse, “Otizm Spektrum Bozukluğu kişilerin başkalarıyla ayrıca dünyayla nasıl etkileşime girdiğini etkileyen ayrıca belirtileri yaşamın ilk yıllarında başlayan nörogelişimsel bir tablodur. Özellikle sosyal ilişkiler ayrıca iletişim becerileri olmak üzere hayatın pek çok alanındaki işlevselliğe yansıyan beyin gelişimi, bağlantıları ayrıca işleyişinin etkilendiği bir bozukluktur. Yani beyin gelişiminde yaşamın erken döneminde ortaya çıkan farklılıklardan kaynaklanır.
Ve tekrarlayıcı ayrıca takıntılı davranışlar, ilgi alanları, duyusal hassasiyetler yani ses duyarlılığı, koku, tat, dokunma duyarlılığı gibi farklılıklar da tanı kriterleri arasında yer alır. Günümüzde 4 yaşındaki çocukların yüzde 2,1’inde, 8 yaşındaki çocukların ise yüzde 2,7’sinde yani 36 çocuktan 1’inde OSB saptandığı bildiriliyor. Yani çocukların yaklaşık olarak yüzde 2’sini etkiliyor” dedi.
“OSB’nin belirtileri her çocukta farklı olabilir”
Otizm belirtilerinin genel olarak bir yaş civarı anlaşılabildiğini ifade eden Doç. Dr. Köse, “Hatta ileriki dönemde otizm tanısı almış olan bebeklerin 6-10 aylık iken karşısındaki yüzlere bakış süresi ayrıca beyin yanıtlarının yetersiz olduğu, 6 aylık bebekken bile yüzlere bakma sürelerinin daha kısa olduğu saptanmıştır. Geç başlangıçlı bazı olguların belirtilerinin ise 18-24 ay arasında görülmeye başlayabileceği belirtilmektedir. Otizm belirtilerinin hafiften ağıra doğru bir yelpazede yer aldığını ayrıca vakit içinde bazı değişimler görülebileceğini, belirtilerin yaş dönemine ayrıca çocuğun gelişimsel düzeyine göre görünümlerinin farklılaşabildiğini bilmekteyiz, bu nedenle tablo otizm spektrumu olarak ifade edilmektedir” diye konuştu.
OSB’nin belirtilerinin her çocukta farklılık gösterdiğini söyleyen Doç. Dr. Köse, “Bazı çocuklarda zihinsel yetersizlik, dil-konuşma becerileri ayrıca öz bakım becerilerinde belirgin gerilikler, sosyal iletişim ayrıca etkileşime hiç girmeme, kaçınma, göz teması kurmama, adına yanıt vermeme, başına buyruk davranışlar görülebilirken; bazı çocukların ise zihinsel işlevselliği, dil ayrıca konuşma becerileri ayrıca akademik başarısı normal olabilir. Olguların yaklaşık yüzde 60’inda zihinsel yetersizlik yoktur.
OSB’li bazı olgular sosyal ilişkiye istekli ayrıca aktif olabilirler ancak davranışlarını ortama uygun şekilde ayarlama, empati ayrıca duygu düzenleme sorunları sebebiyle akranları tarafınca tuhaf karşılanıp dışlanmaya, zorbalığa maruz kalabilirler. Bazı OSB’li çocuklar ise özel bir alanda çok yetenekli olabilmektedirler. Yani, OSB belirtileri, çocuğun gelişimsel düzeyine ayrıca gelişimsel dönemlere göre, her çocukta farklı seyredebilir. Eğer çocuğunuzun sosyal, iletişimsel yetersizlikleri olduğunu düşünüyor ayrıca takıntılı, tekrarlayıcı davranışlar ya da ilgi ayrıca merakları özelinde endişeliyseniz mutlaka OSB özelinde deneyimli bir Çocuk ayrıca Ergen Psikiyatrisi uzmanına başvurulmalıdır” dedi.
“Anne ayrıca babanın davranışları ayrıca ilgi yetersizliği otizme neden olmaz”
Otizmin oluşumunda etkili olan faktörlerden de bahseden Doç. Dr. Köse, “Otizm Spektrum Bozukluğunun, çoğul genetik faktörler ayrıca gen ile çevre etkileşimi sonucu beyin gelişimi, bağlantıları ayrıca işlevselliğinin etkilenmesi ile ortaya çıktığı kabul edilmektedir. Yani beyin gelişiminde yaşamın erken döneminde ortaya çıkan farklılıklardan kaynaklanır. Özellikle belirtmeliyiz ki anne babanın davranışları ayrıca ilgi yetersizliği otizme neden olmaz. Aşılar kızamık, kızamıkçık, kabakulak aşısı dahil besinler ayrıca ağır metaller ile otizm arasında hiçbir bağlantı bulunamamıştır” dedi.
Otizmin tedavi edilebilen bir bozukluk olduğunu da ifade eden Doç. Dr. Köse, “Otizmin bilinen, bilimsel dayanaklı en yaygın müdahale yöntemi iyi yapılandırılmış bireysel ayrıca grup özel eğitim uygulamalarıdır. Erken tanı ayrıca uygun müdahale, tedavi yanıtında çok önemlidir. 2,5 yaşından önce tanı almış ayrıca tedaviye başlayan grupta sosyal belirtilerde iyileşme oranlarının yüzde 65’e vardığı bildirilmiştir. Yani erken tanı ayrıca erken başlayan uygun, bireyselleştirilmiş özel eğitim uygulamaları seyirde çok önemlidir. OSB’li her çocuk aynı olmadığı için eğitim ihtiyaçları ayrıca eğitime cevap süreleri de değişmektedir. Ancak her çocuk farklı hız ayrıca düzeylerde de olsa özel eğitimden faydalanır” dedi.
Otizm tedavisinde aile eğitimi çok önemli
Otizmin tedavisinde aile eğitiminin çok önemli olduğunu vurgulayan Doç. Dr. Köse, “Bireysel ayrıca grup özel eğitimin yanı sıra ailelere yönelik eğitim programları, duyuların düzenlenmesi ayrıca bedensel aktivitelere yönelik eğitsel yaklaşımlar da tedavi programlarının içinde yer almaktadır. Tipik gelişim sürecinde de çocuğun prososyal davranışlarının gelişimi kademeli ayrıca komplekstir, hem kalıtımdan hem çevreden etkilenir. Tipik çevresel faktörlerin başında aile atmosferi, öğretmen-çocuk ilişkisi ayrıca yaşıt ilişkileri gelmektedir. Ebeveynlerin kabullenici, sıcak, olumlu, cesaretlendirici, zorlayıcı olmayan disiplin ayrıca rehberlik sağlayabilmelerinin de önemli olduğunu görmekteyiz. Bu noktada ebeveynlerin kendi fiziksel ayrıca ruhsal sağlıklarını da ihmal etmemeleri önemli olmaktadır. Otizmde ilaç tedavileri, çocuğun gelişimsel ilerlemesini, günlük işlevselliğini ayrıca eğitim almasını engelleyen eşlik eden şiddetli ayrıca uyum bozucu olan davranış sorunlarının yönetiminde ayrıca eşlik eden mevcut psikiyatrik tabloları tedavi etmek ayrıca işlevselliği arttırmak için kullanılmaktadır” dedi.
Doç. Dr. Köse, “Sonuç olarak, otizm belirtileri her bireyde farklı düzeyde görünebilmektedir. Erken dönemdeki en önemli belirtiler göz temasında yetersizlik, adına tepki vermeme, ortaklaşa dikkat oluşturmama, parmakla işaret etmeme, sevinçlerini paylaşmama, uyku, beslenme sorunları ayrıca dil gelişiminde gerilikler olarak kendini gösterebilmektedir. Otizmli bireylerin farklı işlevsellik düzeyi ayrıca eşlik eden farklı durumları sebebiyle farklı ihtiyaçları bulunmaktadır. Bu nedenle bireysel ayrıca bütüncül çok yönlü tedavi programları hazırlanmalıdır. Erken tanı ayrıca uygun özel eğitim müdahalelerinin tedavi başarısı yüksektir. Tedavinin çocuğun dönemsel ayrıca gelişimsel ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde dinamik, kademeli ayrıca bireyselleştirilmiş olarak sunulması önemlidir. Tedaviye ailenin katılımı ayrıca iş birliğinin çok önemli olduğu unutulmamalıdır” diye konuştu.
“Otizme Çok Yönlü Bakış” başlıklı sempozyum düzenlenecek
Doç. Dr. Köse, “Bu yıl EÜTF Çocuk ayrıca Ergen Psikiyatrisi Anabilim Dalı olarak 14 Nisan’da ‘Otizme Çok Yönlü Bakış’ başlıklı bir sempozyum düzenleyeceğiz. Çok değerli hocalarımızdan otizmin klinik, nörolojik, genetik yönünü, bilimsel kanıtlanmış özel eğitim uygulamalarını, öğretim katılım hakkı ayrıca kapsayıcı eğitim uygulamalarını ayrıca bu alanlardaki son verileri dinleyeceğiz. İlgilenen herkesi sempozyumumuza bekleriz, halkımıza açıktır ayrıca katılım ücretsizdir. Programın ayrıntılarına farkindayim.org sitesinden ulaşabilirsiniz” dedi.
