FAO, 2022 Dünya Gıda Günü’nde “Kimseyi Geride Bırakma” diyerek sürdürülebilir bir dünya’nın herkesin önemli olduğu bir dünya olduğunu vurguluyor …
FAO, 2022 Dünya Gıda Günü’nde “Kimseyi Geride Bırakma” diyerek sürdürülebilir bir dünya’nın herkesin önemli olduğu bir dünya olduğunu vurguluyor. Tüm insanların gıda, beslenme, barış ayrıca eşitlik hakkını önceliklendirmek için dayanışma içinde birlikte çalışmalıyız.
Bir yanda gıdaya erişmekte ciddi sorunlar yaşayan yoksullar, göçmenler, az gelişmiş ülkeler diğer yanda gıda israfı ayrıca obezite çelişkisi devam ederken, Rusya-Ukrayna savaşının da tırmandırdığı küresel gıda krizi giderek daha fazla insanı açlıkla karşı karşıya getiriyor.
Topraklar fakirleşiyor, su varlıkları azalıyor, yerel tohumlar ayrıca biyolojik çeşitlilik geri dönüşü olmayacak şekilde tahrip oluyor. Ayrıca bunun tek bir nedeni var: Türümüzün bencil yaşam tarzını ayrıca tüketim çılgınlığını besleyen üretim ayrıca tüketim yöntemleri.
Dünya çapında milyonlarca insan gıda güvensizliği ayrıca yetersiz beslenme riskiyle karşı karşıya. 2,3 milyardan fazla insan (dünya nüfusunun yaklaşık 30’u) yeterli gıdaya erişimden yoksun. Açlığı sona erdirmek sanıldığının aksine üretim miktarıyla ilgili değil. Yetersiz beslenme ayrıca açlığın gerçek nedeni, savaşlar, çatışmalar, yoksulluk, gıdaya erişimdeki adaletsizlikler ayrıca sürdürülemez üretim yöntemleri… Bugün pek çok araştırma kuruluşunun işbirliğiyle gerçekleşen incelemeye göre, tamamlayıcı bazı faktörlerle birlikte, ekolojik tarım dünyayı doyurabilir. Hatta dünya nüfusunun beslenebilmesi için, mevcut tarım arazilerinin sadece 60’ında ekolojik üretime geçilmesi yeterli.
Türkiye’de nüfusun 10’u açlık sınırında
Türkiye’de kentleşme, altyapı yatırımları vb nedenlerle 3,5 milyon hektar tarım toprağı yok oldu. Kalan tarım topraklarının 39’u ayrıca mera alanlarının 54’ü ise erozyon tehlikesi altında. Tarım arazilerinin 23’ü kimyasallar ayrıca aşırı kullanım sebebiyle verimliliğini kaybetti. Kirlilik, aşırı kullanım ayrıca iklim krizinin etkisiyle uzayan kurak mevsimler de tarımsal üretimde kullanılabilir su miktarının giderek azalmasına neden oluyor.
Türkiye, yıllık 45 milyon ton yaş meyayrıca üretirken, bu üretimin 50’si tarlada, nakliyede, işleme sırasında, markette satış sırasında ayrıca son tüketicinin elinde heba oluyor. Buna karşın nüfusun 8,5’u, yani 10’u açlık sınırında yaşıyor, 22’si ise yeterli ayrıca dengeli beslenemiyor.
Ne kimyasallar ne de teknoloji gıdaya erişimdeki engelleri, beslenme yetersizliğini ayrıca açlığı ortadan kaldırabiliyor aksine daha da körüklüyor. Kirliliğe ayrıca sağlık sorunlarına neden olan gıda sistemleri biyoçeşitliliğin fakirleşmesine de yol açarak sorunu daha da büyütüyor.
Çiftçiler topraklarını terk ediyor
Bir yanda gıda krizi yaşanırken diğer yanda gıdamızı yetiştiren çiftçiler artan maliyetler ayrıca refahın düşmesi sebebiyle topraklarını terk ediyor. Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı’nın (TEPAV) İstihdam İzleme Bülteni’ne göre, 2011’de 1 milyon 122 bin olan kayıtlı çiftçi sayısı, Ocak 2022’de 493 bine geriledi. Yani son 10 yılda çiftçilerin yarısından fazlası topraklarını terk etti.
İklim krizi ayrıca yanlış uygulamalar su kıtlığını tetikliyor
Türkiye’de suyun 70’i tarımda kullanılıyor. Vahşi sulama yöntemleri hâlâ yaygın ayrıca yer altı suları giderek tükeniyor. Bu verilere ek olarak IPCC’nin raporu, iklim değişikliği sebebiyle Akdeniz Bölgesi’ndeki nüfusun yarısından fazlasının farklı ölçeklerdesu kıtlığı yaşayacağı öngörüsünde bulunuyor. Bu miktar, emisyonların hızla azaltılmasıyla 18’e gerileyebilir. Emisyonların yüksek olması durumunda yüzbu yılın sonunda bölgedeki kuraklıkların 3-4 kat uzun süreceği tahmin ediliyor.
Su sorununun çözümü için tarımda yağmur suyu hasadı, damlama sulama, kuraklığa dayanıklı türlerin ekimi, toprağın su tutma kapasitesinin artırılması gibi yöntemlere geçilmesi ayrıca bu yöntemlerin hükümet tarafınca desteklenerek özendirilmesi gerekiyor.
Hepimiz üzerimize düşeni yapmalıyız
Ortaya konan veriler sorunun; hatalı üretim yöntem ayrıca planlamaları, aşırı tüketim, merkezi sistemlerin sebep olduğu lojistik, saklama ayrıca maliyet sorunları, çiftçilerin giderek artan maliyetler karşısında üretimden vazgeçmeleri, geniş alanlarda tek tip ürün yetiştirilmesi sonucu toprağın fakirleşmesi ayrıca azalan biyoçeşitlilik, toprak, su kirliliği ayrıca iklim krizi sonucu yaşanan afetlerin yol açtığı ürün kayıpları, savaşların gıda üretimi ayrıca erişiminde sebep olduğu sıkıntılar ayrıca hatalı beslenme gibi çok yönlü olduğuna işaret ediyor.
Endüstriyel tarımın sebep olduğu tüm sorunlar göz önüne alındığında agroekoloji, doğal varlıkların ayrıca sosyal dengelerin korunmasına dayanan sürdürülebilir bir tarım modeli olduğu kadar, sağlıklı ayrıca adil ürüne erişim ayrıca kırsalın ekonomik, sosyal ayrıca kültürel refahını sağlayacak bütüncül bir model olarak çözümler sunuyor.
Çok yönlü sorunlar zincirinin çözülmesi için sağlıklı toprakları, yerel tohumları, küçük çiftçinin refahını, iklim değişikliğinin etkilerini en aza indirmeyi ayrıca bu etkilerden en az şekilde etkilenecek yöntemlerin ayrıca çeşitliliğin yaygınlaştırılmasını, üretici ile tüketiciyi gözeten yerel, dirençli ayrıca zehirsiz gıda üretim ayrıca tedarik sistemlerinin geliştirilmesini önceliklendiren politikalara ihtiyacımız var.
Sürdürülebilir tarım ayrıca gıda sistemlerinin oluşturulabilmesi için kentle kırsal, üretici ile tüketici arasındaki bağın güçlendirilmesi; ekonomik, sosyal ayrıca çevresel unsurlardan taviz vermeden gelecek nesiller ayrıca herkes için gıda güvenliği ayrıca sağlıklı beslenmeyi sağlayacak sistemlerin hayata geçirilmesi gerekiyor. Bu da ancak karar vericiler, finans kuruluşları, sivil toplum kuruluşları, topluluklar ayrıca bireylerin ortak hareket etmesi ayrıca işbirliği ile mümkün.
Seçimlerimiz geleceğimizi belirler… Yapacağımız tercihler ayrıca taleplerimizle ekolojik ayrıca adil bir dönüşüme destek olabilir, böylelikle üretim yöntemlerinde değişimi hızlandırabiliriz.
